Uzlaştırma Süreci ve Zamanaşımının Durdurulması
Ceza yargılamasında zamanaşımı, devletin cezalandırma hakkını belli bir sürede kullanmaması durumunda ortadan kalkmasını ifade eder.
Ancak, uzlaştırma süreci özel bir düzenlemeye sahiptir:
CMK m. 253/21 hükmüne göre:
“Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifinde bulunulduğu tarihten itibaren, uzlaştırma girişiminin sonuçsuz kaldığı ve en geç uzlaştırmacının raporunu düzenleyerek uzlaştırma bürosuna verdiği tarihe kadar dava zamanaşımı işlemez.”
Yani, uzlaştırma süreci devam ederken zamanaşımı durur.
Bu süre, uzlaştırma sürecinin başarısızlıkla sonuçlanması veya uzlaştırmacı raporunun teslimiyle birlikte yeniden işlemeye başlar.
Zamanaşımının Durduğu Dönem
Zamanaşımı, uzlaştırma teklifinin yapıldığı gün itibariyle durur.
Bu tarihten itibaren:
- Uzlaştırmacı görevlendirilene kadar geçen süre,
- Müzakerelerin yürütüldüğü dönem,
- Uzlaştırmacı raporunun uzlaştırma bürosuna teslimine kadar geçen zaman
zamanaşımı hesabına dahil edilmez.
Örnek:
Eğer bir suç için dava zamanaşımı 8 yıl ise ve uzlaştırma süreci 40 gün sürdüyse, bu 40 gün zamanaşımı süresinden düşülmez — zamanaşımı 8 yıl + 40 gün olarak hesaplanır.
Şarta Bağlı Uzlaşmalarda Zamanaşımı
Bazı durumlarda uzlaşma, belirli bir şartın yerine getirilmesine bağlı yapılabilir.
Örneğin:
- Failin belirli bir tazminatı taksitler halinde ödemesi,
- Kamu yararına bir hizmeti belirli bir süre devam ettirmesi gibi.
Bu hallerde:
“Uzlaşma anlaşması şarta bağlı yapılmışsa, ister savcılık aşamasında ister mahkeme aşamasında olsun, şart gerçekleşene kadar dava zamanaşımı süreleri işlemez.”
Yani, şartın tamamen yerine getirildiği tarihe kadar zamanaşımı durur.
Kovuşturma ve Uzlaştırma Aşamasındaki Fark
| Aşama |
Zamanaşımının Başlangıcı |
Zamanaşımının Durduğu Süre |
Yeniden İşlemeye Başlama |
| Soruşturma Aşaması |
Uzlaşma teklifinin yapıldığı tarih |
Uzlaştırma süreci tamamlanana kadar |
Uzlaştırmacı raporunun savcılığa teslimi |
| Kovuşturma Aşaması |
Mahkemenin dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderdiği tarih |
Uzlaşma anlaşması sonuçlanana kadar |
Uzlaşma sağlanamazsa mahkemeye dönüşle birlikte |
Yargıtay Uygulaması
Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2023/14722 E., 2024/6154 K.
“Uzlaştırma süreci başlatıldığı tarihten itibaren dava zamanaşımı işlemez. Uzlaşma sağlanamadan dosya iade edildiğinde zamanaşımı süresi kaldığı yerden devam eder.”
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Uzlaştırma teklifinden önce zamanaşımı işlemeye devam eder mi?
Evet, teklif yapılmadan önce zamanaşımı süresi işlemeye devam eder.
2. Uzlaşma başarısız olursa süre kaldığı yerden mi devam eder?
Evet, uzlaştırma raporunun tesliminden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlar.
3. Şartlı uzlaşmalarda süre ne zamana kadar durur?
Şartın tamamen yerine getirildiği tarihe kadar zamanaşımı işlemez.
Uzlaştırma Temel Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.
Uzlaştırma Yenileme Eğitimi Başvuru Sayfası İçin Tıklayınız.